Dancer in the Dark


De film gaat over een immigrante die via haar werk in een fabriek in de VS probeert rond te komen en zelfs nog wat geld te sparen voor een operatie die haar zoon nodig heeft om te voorkomen dat hij, net als zij, in toenemende mate blind word. Haar spaargeld wordt gestolen door een vriend die ze doodt. En dus wordt zij ter dood veroordeeld en gebracht.



Maar de film gaat voor mij grotendeels over de rol die muziek kan spelen in je leven. Muziek die het leven leefbaar maakt. Muziek die ervoor zorgt dat je de dood in de ogen kunt kijken, al ben je blind. Selma (= Björk) is nagenoeg blind maar hoort de muziek in de geluiden die haar omringen. De muziek van de fabriek, de muziek van een rechtbank en de muziek die een cipier haar laat horen zodat ze de weg naar de galg bijna met plezier aflegt. Een probleem ontstaat eigenlijk pas als ze, de strop al om haar nek, opeens niets meer hoort. Dan slaat de paniek toe. Totdat ze hoort dat het met haar kind goed gaat komen, haar hart 'begint' te kloppen en ze haar eigen lied begint: The next to last song, maar daar horen we het einde niet van. Ze sterft.

En tijdens de aftiteling van de film horen we New World, dat ik nog altijd niet met droge ogen kan beluisteren. En eerlijk gezegd hoop ik dat ook nooit te leren.

Declare Independence

Door het bovenstaande lijkt het natuurlijk alsof Björk voor mij culmineerde in Selmasongs, in Dancer in the Dark. Maar dat is niet zo. Nummers van Selmasongs grijpen me het meest naar de strot, dat wel. Maar haar beste muziek is te vinden op eerdere en latere albums. Op de volgende pagina zal ik enkele van mijn favorieten plaatsen. Selmasongs was (en is ten dele nog steeds) therapie. De andere albums zijn muziek.

Björk beschrijft haar liefde voor muziek voor geluid het best in Hyperballad van het album Post. Het gaat over een ochtendritueel. Elke morgen gooit ze iets van de berg waarop ze met haar geliefde woont. Bestek o.a., maar ook motoronderdelen en wat er maar te vinden is. Ze stelt zich voor hoe het zou klinken als haar lichaam daar beneden op de rotsen zou neerstorten. Maar in de muziek hoor je de val van het bestek. Dat ijle zweverige van een vork en een lepel die elkaar raken in hun val.

Of dat veel latere nummer, Declare Independence van het album Volta waarin ze vertelt dat iedereen zijn eigen weg moet volgen en dat ze onder meer ook zong om de dames van Pussy Riot te ondersteunen.

 Jóga

Nou ja, er valt veel te vertellen over Björk en dat gebeurt dan ook. Zie de wikipediapagina's die aan haar gewijd zijn, maar zie vooral ook haar eigen site. Over de diverse albums. Medúlla bijvoorbeeld waarop (bijna) alleen menselijke stemmen te horen zijn. Haar Biophilia-project waar ik me nog niet volodende in verdiept heb om er iets zinnigs over te kunnen zeggen. En als gebruikelijk ontbreken me de woorden om haar muziek te beschrijven.

Het enige wat ik in dit stuk doe, is dan ook haar impact op mijn leven beschrijven. Maar ook dat is bijna onmogelijk. Want hoe beschrijf je het geluk dat op een redelijk zonnige zomerdag door me heen stroomde, toen ik na een therapie-sessie over de Rijksweg tussen Gulpen en Maastricht reed en in de verte de stad zag liggen in het dal van de rivier, waarbij tegelijkertijd een nog vage verliefdheid en een nummer van Post door de auto schalden.


 Lees verder