Louie Louie

Het nummer is maar een jaar jonger dan ik, en de originele versie van Richard Berry kende ik tot gisteren dan ook niet. Maar ik zal de beroemde versie ongetwijfeld al op prille leeftijd hebben leren kennen, want mijn ouders deden aan moderne muziek. Ze zullen geluisterd hebben naar en gedanst hebben op de versie van The Kingsmen, misschien zelfs die avond/nacht dat ze in de lokale kroeg leerden twisten: " Met je voet druk je een sigarettenpeuk uit op de vloer, en daarbij doe je dan of je met een handdoek in je handen je rug afdroogt" vertelde hij de volgende ochtend. Na de versie van The Kingsmen - de oer- hoewel niet de eerste versie - werd het nummer zo'n 1600 keer gecovered. Er is zelfs een heel boek aan het nummer en zijn covers gewijd: Louie Louie van Dave Marsh uit 1993 (Wikipedia Nl). Het wordt door velen gezien als een van de meest invloedrijke Rock & Roll-nummers aller tijden (Rock and Roll Hall of Fame, Grammy Hall of Fame, Rolling Stone). Er is zelfs een Internationale Louie Louie Dag op 11 April (de verjaardag van schrijver en eerste vertolker Richard Berry).

The Kingsmen

Eigenlijk vind ik niet veel aan het nummer. Het rifje is leuk, maar het wordt zo vaak herhaald dat je het uiteindelijk een beetje verveeld begint mee te neuriën: Toedoedoe-toedoe-Toedoedoe-toedoe. En hoewel het nummer maar 2 minuten en 47 seconden duurt, krijg je toch zoiets van: Zucht, nu het volgende nummer maar! Toch zijn er een paar interessante stukjes te horen in Louie Louie van The Kingsmen. Mij waren die nooit opgevallen, maar dankzij de Engelstalige Wikipedia ben ik er op gaan letten. Het eerste bij 0:58. Daar hoor je, als je goed oplet, op de achtergrond een welgemeend "Fuck". het is afkomstig van de drummer die een van zijn stokken uit zijn handen laat glijden. Omdat de opname in een take gedaan werd, kunnen we zijn hartekreet nog steeds beluisteren.

Vergeleken met de versie waarop Jack Ely (de zanger van The Kingsmen) zich baseerde (die van Rockin' Robin Roberts & the Fabulous Wailers), valt vooral het 1-2-3 1-2-rifje op dat (min of meer per ongeluk) het 1-2-3-4 1-2 van de Wailers verving.

Verder maakte Ely bij de opname ook nog een fout: Na het stukje sologitaar viel hij te vroeg in. Het rifje had twee keer gespeeld moeten worden, maar in zijn enthousiasme begon Ely meteen maar weer te zingen. Maar toen zag hij zijn fout, stopte, en na een korte noodingreep door de drummer, begon hij opnieuw. De rest van de band had niets in de gaten, speelde gewoon door en kwam zodoende te vroeg weer bij het 'refrein', het rifje aan.

Ze hebben het maar zo gelaten, geld voor een tweede take was er waarschijnlijk niet. En maar goed ook, dat ze het niet meer veranderden. het nummer werd een hit. Een nummer-2-hit, want hoger is het niet gekomen. Zes weken lang stond Louie Louie op plaats 2 van de Billboard Hot 100. Achter Dominique van Soeur Sourire (mijn persoonlijke favoriet) en Blue Velvet van Bobby Vinton.

FBI

Maar het leukste van het nummer is toch wel dat het ooit onderwerp van een heus crimineel onderzoek is geweest. De FBI vond het nodig de teksten die Jack Ely nogal onverstaanbaar uitkraamde, eens goed te analyzeren. Was er hier sprake van ongewenste vunzigheid? Het bleek achteraf allemaal reuze mee te vallen. En het onderzoek werd al snel stilgelegd. Die (afwezige) vunzigheid was de aanleiding dit stuk te schrijven. Ik hoorde er (weer) van toen ik vandaag een oude aflevering van QI herbekeek. De hele aflevering van QI kun je hier bekijken. Je ziet: Stephen Fry, Alan Davis, David Mitchell, Ronny Ancona en Jimmy Carr. Het gaat om de eerste pakweg 4 minuten.


Mondegreen

Voor de duidelijkheid plaats ik hierboven twee stills uit de opname waarop resp. de echte tekst en de 'gehoorde' tekst. De Engelse versie van een 'mama appelsap' zoals dat in het Nederlands heet. (De Engelse benaming is 'Mondegreen' een term die in 1954 door de Amerikaanse schrijfster Sylvia Wright is bedacht naar aanleiding van het gedicht The Bonny Earl of Murray.

De tekst was: 'They have slain the Earl of Murray / and they laid him on the green.'

Ze verstond: 'They have slain the Earl of Murray / and the Lady Mondegreen'.)

Leuk gevonden door de QI-redactie, maar dat is hun wel toevertrouwd. QI is nu eenmaal het beste programma ooit voor mensen die van 'gekke feitjes' houden. En ze zijn daar ook nog eens niet te beroerd om eventuele fouten of gemiste zaken in latere afleveringen te corrigeren of aan te vullen. Overigens wordt QI tegenwoordig niet meer gepresenteerd door Stephen Fry, maar door Sandy Toksvig, een Brits-Deense schrijfster, actrice comedienne en nog wat meer met een mooi gevoel voor humor. Ik heb het haar nog niet zien doen, ik ben altijd een beetje bang voor veranderingen als het om iets erg goeds gaat.

Galerij

Alles anders

Leuk gevonden dus, maar nog niet het einde van het verhaal. Ik besloot nog wat verder te snuffelen en vond een site waarop QI's verhaal enigszins onderuit werd gehaald. Het kon bij de versie van Louie Louie die Fry liet horen niet om de originele Kingsmen-versie gaan. De uitspraak van de zanger was zo mogelijk nog wat onverstaanbaarder dan die van Jack Ely

" A discerning ear will note that the recording played on QI has subtle differences compared to the original 1963 record. For one thing, the words belted out by the QI-Kingsmen sound a bit too much like the spurious lyrics. There is a hint of an "n" at the end of "rose" on QI, but not on a copy of the original 1963 release. (…)

But also note that the percussion is much more noticeable in the original recording than what was played on QI. And if you listen to how the cymbals are struck, they are not quite the same on the two versions. For instance, there is a noticeable cymbal strike on the world "smelled" in the original Kingsmen song but the loud strike occurs just before the word "I" on the QI-song and not on "smelled (felt)"

Nog duidelijker wordt het verschil als we naar het ritme van de woorden luisteren en kijken:

(Zie de Galerij voor een groter beeld)


Ten slotte dit:

"The last proof of the lack of identity of the original vs. QI Kingsmen is simply the opening verse. Now anyone who tried to determine the lyrics in the 1960's heard the lyrics begin as: Ah, Louie Lou-ay Oh, no, I say, we gotta go. On the other hand, the original lyrics, very clearly sung on the original Richard Berry release are: Louie Louie Me gotta go. And on QI? Well, the lyrics were "Me gotta go". Listen and then go back back to the original Kingsmen version. The We/Me distinction is quite distinct. "(http://www.coopertoons.com/caricatures/stephenfry_qi_louielouie.html)

De schrijver van de site komt dus tot de conclusie dat het bij de QI-versie om een andere uitvoering moet gaan dan de opname van The Kingsmen uit 1963. Ten eerste omdat er maar een take is geweest van de opname. Ten tweede omdat tv-opnames altijd geplaybackt werden, omdat er inmiddels een andere zanger was. Dat wordt op zijn laatst duidelijk bij de 58e seconde, waar je ook met de nieuwe zanger erbij het boven al besproken "Fuck" hoort.

Dit alles laat twee mogelijkheden open.

1)  Iemand heeft de originele opname van The Kingsmen bewerkt om de tekst meer te laten lijken op de gewraakte vunzige versie, of

2) een (onbekend) stel (jonge) muzikanten heeft het lied nagespeeld en opgenomen nadat ze (zoals dat vroeger nu eenmaal moest) de tekst van het originele singletje hebben beluisterd en opgeschreven. Ze hoorden 'boner' en dus zongen ze dat ook (zij het ietwat mompelend, want hun ouders luisterden misschien mee.) Een mama appelsap, een mondegreen, dus.

Dat vind ik de mooiste optie, dus daar ga ik me voortaan aan houden.

Vervolg

Maar nog steeds is het verhaal niet af. Op Coopertoons waaruit ik hierboven citeerde, staat ook het adres van het inmiddels publiek gemaakt FBI-archief over Louie Louie. (https://vault.fbi.gov/louie-louie-the-song/louie-louie-the-song/view)

Daar ben ik uiteraard ook gaan kijken. 109 pagina's lang doorslagen van rapporten over de vermeende obsceniteit van de tekst. En (erg leuk) de klachten daarover van verontruste burgers. Hieronder een citaat uit een van die klachten, gericht aan de Attorny General van de USA: (Groter beeld: zie galerij)

(pagina 13)

En hier een voorbeeld van een wel erg gemama-appelsapte tekst: (Groter beeld: zie galerij)

(pagina 14)

Een van de conclusies van de FBI staat hieronder: (Groter beeld: zie galerij)

Maar het allerleukste is toch dit, mijn eigen mama appelsap, maar dan niet in gezongen, maar in geschreven tekst. QI lijkt hier te worden genoemd in een FBI-document uit 1964. (Groter beeld: zie galerij)


De originele versie van Richard Berry