Alabama Song
Toen ik pas geleden de nieuwe cd van Dayna Kurtz binnenkreeg, mocht ik meteen ook een andere van mijn favorieten uitpakken: Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny van Brecht en Weill.(Hiernaast een foto van de uitvoering door de Vlaamse Opera, 2011.)
Ik ken het stuk al jaren, maar dan als tekst, ik kocht het als boekje toen ik nog op de middelbare school zat of een jaar of een, twee later. Toen kende ik natuurlijk ook het bekendste nummer uit die opera. In de versie van The Doors natuurlijk. Later heb ik enkele uitvoeringen van het geheel op tv gezien. Ik kende de Dreigroschenoper al, dus de grootste verrassing was er af. Maar Mahagonny verbaasde me toch elke keer weer. De muziek vond ik in mijn jonge jaren soms wel ‘een uitdaging’. Ik was meestal met heel andere muziek bezig.
Jetzt hab’ ich gegessen zwei Kälber, und jetzt esse ich noch ein Kalb.
Ik wist vanuit de literatuurlessen op het vwo natuurlijk wel iets van het ‘epische Theater’ en de ‘Verfremdungseffekte’ die Brecht en Weill gebruikten, maar ik begreep ze pas echt bij de uitvoeringen van Mahagonny. De Dreigroschenoper had me dat toch minder duidelijk gemaakt. In de Dreigroschenoper leek het over sociale misstanden en zo te gaan. Natuurlijk ging Macceath met grote regelmaat naar de hoeren en er viel een leerzame tekst over seksverslaving te lezen of te beluisteren, maar in Mahagonny ging en gaat het over veel echtere seks. Althans in de uitvoeringen die ik zag (en nog meer in de uitvoering die ik voor mezelf bedacht als ik het beduimelde boekje las), kreeg ik een beeld van seks en hoeren dat me erg aansprak. Dat het beeld maar zeer ten dele met mijn toenmalige werkelijkheid overeenkwam, deed daar niets aan af.
Nu gaat Aufstieg und Fall natuurlijk niet alleen over seks. Dat het zo in mijn hoofd zat, had waarschijnlijk te maken met mijn toenmalige hormonenhuishouding. Het stuk gaat ook over veelvreterij, vechten en zuipen. Samen met koopseks de symbolen van de kapitalistische wereld volgens Brecht.
De tekst van de Alabama Song (ook bekend als Moon of Alabama of Whisky Bar) is gebaseerd op een gedicht van Bert Brecht uit de Hauspostille (1927). De schrijfster Elisabeth Hauptmann (1897-1973)heeft er een Engelse vertaling van gemaakt, die ook in de Duitse uitvoeringen altijd gebruikt wordt. Die Hauptmann heeft waarschijnlijk grotendeels de teksten van het Songspiel Mahagonny geschreven. Ook de woorden van de Dreigroschenoper schijnen voor meer dan de helft van haar hand te zijn. Ze heeft er de credits nooit voor gekregen. Brecht was een goede schrijver, maar overdreven sympathiek was hij niet.
Hieronder Lotte Lenya, Moon of Alabama, BBC, 1962
