Berlin 1: Haus am (Wann)see



Eigenlijk was ik met iets anders bezig: een site bouwen voor het volgend schooljaar als we op mijn school ook voor de tweedejaars een nieuwe aanpak gaan introduceren. Op mijn oude site had ik al een pagina 'Berlin nach Noten', waarbij ik naast wat muziek die de leerlingen, hoopte ik, aansprak ook wat klassiekers plaatste. Ich hab' noch einen Koffer in Berlin van Dietrich en (mooier) Knef. Maar natuurlijk ook Berlin van Lou Reed. En wat van Bowie en Hagen. Binnen de kortste keren had ik ook op mijn nieuwe site een pagina vol mooie of minder mooie muziek. Over Berlijn. Berlijn verdient een hommage, tenslotte. Want, laten we wel wezen, in welke Europese stad heeft (nog zo recent) zoveel geschiedenis plaatsgevonden? Geschiedenis in ieder geval die ik niet alleen uit de boekjes ken. Nou ben ik natuurlijk docent Duits en heb ik ooit geschiedenis gestudeerd, dus, tja, zo verbazingwekkend is het niet dat Berlijn mijn stad is. Maar de combinatie Berlijn en muziek had ik nooit echt gemaakt. Ik kende de klassiekers en enkele modernere odes aan de stad, maar pas door mijn korte zoektochtje van vanavond kwam ik op het idee: ik ga een serie maken over 'Berlijnse' muziek. Leiddraad zal daarbij de Wikipedia-pagina zijn met een lijst van muziek over Berlijn . Ik ga die lijst niet chronologisch volgen. Ik pik er uit wat me op een gegeven moment uitkomt

Cornelia Froboes

En dan begin ik maar meteen met beroerde muziek die door zijn leeftijd en de 'Interpretin' toch nog iets speciaals heeft. Pack die Badehose ein gezongen door Die kleine Cornelia, die later in Duitsland (en in delen van Nederland) beroemd werd als Conny Froboess. Het lied uit 1951, dat geschreven werd door vader Froboess heeft dat mooie dubbele dat Duitse muziek al gauw heeft vanwege zijn historische connotaties in de tekst. Cornelia nodig in het lied haar (lagereschool)-vriendje Fritz uit met haar mee te gaan naar de Wannsee. Om te zwemmen.

Niet om er zelfmoord te plegen zoals de schrijver Heinrich von Kleist deed, samen met Henriette Vogel die hij eerder dat jaar had ontmoet had en die aan kanker leed. Kleist ligt begraven aan de kleine Wannsee. (Ik ben zijn graf jaren geleden en toevallig tegengekomen bij mijn eerste bezoek aan Berlijn). Maar  ze ging er ook niet naar toe om er een conferentie te houden over 'die Endlösung der Judenfrage'. Het Haus der Wannsee-Konferenz is een mooie villa op een idyllische plek aan de westkant van het water. Het is niet anders. 

Wannsee

De Wannseekonferenz vond plaats in januari 1942 en maar negen jaar later ging kleine Conny er weer lekker zwemmen. Groot gelijk had ze natuurlijk, Je moet een plek niet mijden omdat er ooit iets desastreus heeft plaatsgevonden. Je moet er juist naar toe gaan en er weer leven in blazen. Het verleden het verleden maken. Het Haus am Wannsee is nu een Holocaust-Gedenkstätte, en ook dat is natuurlijk goed. Je moet doorgaan, maar je moet niet vergeten.















Bladzijde uit de notulen met enkele van de deelnemers.

Vorwärts und nicht vergessen, zou ik zeggen, waarmee ik dan weer verwijs naar Ernst Busch en Hans Eisler, zo'n beetje de belangrijkste vertolkers van communistische strijdliederen in de jaren dertig en veertig. Na de oorlog zongen en schreven ze voor de DDR waar ze samenwerkten met Bertolt Brecht. De strijdliederen, waren voor een groot deel van de hand van Hans Eisler.  

Busch' en Eislers link met Berlijn blijkt onder andere uit het lied Roter Wedding. Wedding is een oude arbeiderswijk in Berlijn, dicht bij luchthaven Tegel.



Seeed

Het laatste lied dat ik ontdekte over Berlijn was 'Dickes B' van Seeed, waar ook Peter Fox deel van uit maakt. dat lied gaat over het nieuwe, ongedeelde Berlijn. Hoewel dat niet overdreven veel afwijkt van het oude West-Berlijn waarover Nina Hagen in Aufm Bahnhof Zoo zingt. (Waarover later.)

Peter Fox

Van  Peter Fox kende ik vooral ' Haus am See'. Ik weet niet of hij daarmee de Wannsee bedoelde (er zijn veel meertjes in Berlijn). Maar ik meen wel de aanlegsteiger te herkennen van het veertje naar de Pfaueninsel.

Veel meertjes in Berlijn. Dat bedoel ik maar. Er is altijd veel meer in Berlijn. Ik hou van die stad.