Clara Bow
En dan is er Clara Bow. Op de pagina over Helen Kane en Betty Boop wordt ze al genoemd als mogelijke inspiratiebron voor Max Fleischers Betty. Op de pagina over Flapper Girls wordt zij als een van de bekendste van deze rebelse meiden genoemd.Reden genoeg om me wat verder te verdiepen in het leven en de carriere van The It-Girl. Want zo is ze nog steeds bekend. Ze was in feite het eerste sekssymbool uit de Amerikaanse filmindustrie. Daarin liep ze duidelijk voor op haar getekende collega. In haar grootste succes, de film It (1927), speelt ze de rol van Betty Lou Spence. En die voornaam lijkt bij de Fleischers te zijn blijven hangen. En zoals je dat ook bij andere sekssymbolen ziet, is het persoonlijke leven beduidend minder gelukkig dan de glamour doet vermoeden.
Laten we beginnen bij het begin. Ze is geboren in 1905, tenminste als we de volkstellingen uit 1910 en 1920 mogen geloven, in de Census van 1930 gaf ze 1906 als geboortejaar op terwijl op haar grafsteen 1907 genoemd staat. Haar ouders hadden in 1903 en 1904 ook al dochters gekregen, maar die waren beide vrij snel na de geboorte gestorven. Ondanks waarschuwingen van de doktoren was moeder al snel weer zwanger en op een bloedhete (38 C) zomerdag in New York werd Clara geboren. Het huwelijk van haar ouders was niet gelukkig, vader was daarom meestal afwezig. Ze woonden in een van de arme delen van Brooklyn: Prospect Heights. Moeder Sarah was door een val uit het raam op haar zestiende zo gewond geraakt dat ze voor de rest van haar leven aan een psychose leed, veroorzaakt door epilepsie. Verwardheid, paranoia en agressief gedrag waren andere gevolgen van die val. Clara moest dus al van jongs af aan veel voor haar zorgen. Op haar zestiende werd ze wakker met een slagersmes op haar keel: haar moeder wilde niet dat Clara actrice werd en vond (zei ze) dat ze dood beter af was. Clara wist haar moeder op te sluiten en niet veel later werd ze opgenomen in een sanatorium. Daar stierf ze in 1923. Clara was toen 17.
Twee jaar eerder (eind 1921) had Clara haar eerste rol in een film. De film werd in 1922 uitgebracht, maar de scenes waarin Bow meedeed waren er allemaal uitgeknipt. (Later is er een gerestaureerde versie uitgekomen, waarin ze weer 'teruggeplakt' was). Aan die rol was ze gekomen door aan een wedstrijd mee te doen (en door die te winnen) waarvoor in ruil de uitgever van het organiserende tijdschrift haar een rol beloofde. Dit althans staat in de Engelstalige Wikipedia. De korte biografie op IMDB.com (en andere sites) voegen aan het toch al niet vrolijke verhaal nog een mishandelende en verkrachtende vader toe. En een vriendje die op tienjarige leeftijd in haar armen stierf aan de brandwonden die hij even tevoren had opgelopen.
Maar in de dagelijkse omgang was van al die ellende niet veel te merken. Altijd vrolijk, opgeruimd en veel aandacht voor anderen. Maar, schijnt ze ooit in een interview gezegd te hebben, ik lijk dan wel altijd vrolijk, maar mijn ogen, die lachen nooit. Huilen daarentegen deed ze wel. Ze stond erom bekend dat ze op elk gewenst moment tranen over haar wangen kon laten biggelen. Ze hoefde alleen maar aan dat vriendje te denken.
Met haar carriere ging het intussen goed. Zeker na It. Ze woonde inmiddels in Hollywood en werkte daar vooral voor Paramount (dat ook distributeur en later eigenaar van de Fleischer Studios was). Succes, vonden (en vinden, neem ik aan) de filmbazen, moet uitgebuit worden. In haar elfjarige carriere speelde Clara Bow in 56 films waarvan de meeste stom waren. Geluid, talkies, dat was niets voor Clara. Ze hield er niet van. "I hate talkies, they're stiff and limiting. You lose a lot of your cuteness, because there's no chance for action, and action is the most important thing to me." Volgens sommigen was haar zwaar Brooklynse accent er debet aan dat ze minder succes had. Maar op de slecht opgemaakte en daardoor moeilijk leesbare site van William Cramer maar ook op haar Wikipediapagina wordt het mislukken van Clara in geluidsfilm tegengesproken: Ze heeft in 11 geluidsfilms meegedaan, waarvan er een aantal zeer succesvol waren.
Zoals dat hoort bij een superster, kreeg ze te maken met roddel en achterklap. Over dat laatste zijn alle bronnen het in ieder geval eens. Over de oorzaak van het geklets en geschrijf over haar privé-leven verschillen de meningen dan weer. Ze was, blijkbaar, nogal open in haar interviews, ze vertelde veel en gemakkelijk over haar moeilijke jeugd, maar ook over haar liefdesleven. Maar ze had ook een secretaresse die ze voor de rechter sleepte in verband met een of andere financiële toestand en die daarom wraak nam door de roddelpers verhalen te vertellen die vrij weinig met de waarheid van doen hadden. Zoals gebruikelijk gingen die roddels over drank en drugs en seksuele uitspattingen.
Het betekende in ieder geval het einde van haar carriere. Ze stortte in, moest opgenomen worden . Ze had er genoeg van. Uiteindelijk trok ze zich (met haar man) terug op een boerderij in Nevada, kreeg kinderen en leefde daar hopelijk redelijk gelukkig. (Hoewel, de verhalen die ik daarover gezien heb, zijn niet bemoedigend.)
It
Het irritante aan stomme films is vaak de gruwelijk zware manier van acteren. Zo van: ik kan niet zeggen wat ik voel dus moet ik het extra duidelijk laten zien. De gepijnigde blikken, de hand tegen het voorhoofd, de afwijzend uitgestrekte armen. En dat is nou net waar het in It aan ontbreekt. Ik heb de film gisteren gezien (hij staat natuurlijk op Youtube) en het is dan wel geen cinematografisch meesterwerk, maar het is een lekker onderhoudende romantische komedie. Een van de hoofdrolspelers William Austin, Monty in de film, heeft dat overdrevene wel en het steekt erg pijnlijk af tegen het redelijk naturel acteren van de overige acteurs (waarbij ook nog een klein rolletje van Cary Grant). En Clara Bow (in de rol van Betty) vond ik echt een ontdekking. Ze speelt lekker en luchtig met een mimiek die duidelijk aanwezig is, maar niet of nauwelijks een overdreven indruk maakt.
De film is gebaseerd op het boek met dezelfde titel van de toen beroemde Engelse schrijfster Elinor Glyn. Ze speelt een kleine rol als zichzelf trouwens in de film. In het boek beschrijft ze dat er mannen en vrouwen bestaan die 'it' hebben en die daarmee alles gedaan krijgen, iedere man of vrouw waar ze hun zinnen op zetten kunnen krijgen. In het Duits hebben ze de boek- en filmtitel vertaald met 'Das gewisse Etwas'. Hij of zij heeft 'het', zeggen we ook in het Nederlands wel, al weten we meestal niet precies wat we dan bedoelen. Het heeft, aldus Glyn, niets (of weinig) met uiterlijk te maken. Je hebt 'it' alleen, als je niet weet dat je het hebt. Als je denkt dat je het hebt, heb je 'it' niet. Glyn:
That quality possessed by some which draws all others with its magnetic force. With 'It' you win all men if you are a woman and all women if you are a man. 'It' can be a quality of the mind as well as a physical attraction.
Het verhaal van de film is in drie woorden samen te vatten: rags to riches. En dat verhaal gaat voor Clara Bow zelf natuurlijk ook op, al bereikt zij de riches niet door rijk te trouwen, zoals Betty uit de film, maar gewoon door talent en hard werk. Net als Betty Boop die in haar versie van From Rags to Riches: Poor Cinderella (1934, cinecolor) opeens rood haar heeft, net als Clara Bow.
