Hitler ♡ Mickey
Deze site gaat natuurlijk in de eerste plaats over muziek. Maar soms zijn uitstapjes toegestaan. Vind ik. Dat vond ik al van begin af aan, want al een van mijn eerste blogs ging behalve over muziek (St. James' Infirmary) vooral ook over mijn geliefde tekenfilmfiguurtje Betty Boop. Van daaruit kwam ik dan alweer snel bij de Fleischer Studio's en bij Clara Bow en andere Flappers. Veel van de muziek waarover ik schreef vond immers zijn oorsprong, of althans zijn eerste geregistreerde oorsprong in de jaren 20 en 30. Mijn uitstapjes waren dus gerechtvaardigd. Maar ja, als je bij Amerikaanse muziek dergelijke uitstapjes mag maken, dan mag je dat bij Duitse muziek natuurlijk ook.
Zo schreef ik een tijd geleden een blog over onder andere Lotte Reiniger een Scherenschnitt-kunstenares die nog voor Walt Disney een avondvullende animatiefilm maakte. De meeste Duitse muziek waarover ik op deze site schrijf, stamt ook uit de twintiger en dertiger jaren: Bruno Balz en Friedrich Holländer, maar natuurlijk ook Kurt Weill, Bertolt Brecht en Lotte Lenya komen uit die opmerkelijke periode van de Duitse geschiedenis: de overgang van de Goldenen Zwanziger naar het Derde Rijk. De tijd waarin Berlijn veranderde van culturele hoofdstad van Europa, van de Westerse wereld, naar het centrum van de absolute horror. Niet de horror van monsters en zombies maar die van de absolute burgerlijkheid. Want ondanks alle historische, politieke en economische verklaringen voor het succes van Hitler (die allemaal erg geldig zijn) zie ik de overgang van de twintigers naar de dertigers vooral als een soort wraakoefening van de burgertruttigheid op de avant-garde.
Dit overdenkende, stelde ik me de vraag of er in die tijd ook in Duitsland tekenfilms gemaakt werden. En ik ontdekte een aantal boeiende zaken.
Op 20 December 1937 gaf Dr. Joseph Goebbels alvast een kerstcadeau aan zijn Führer, Adolf Hitler. Hitler was erg in zijn nopjes met het geschenk: 12 films van Mickey Mouse! Een raar idee: Hitler kijkt naar Mickey Mouse, Mickey Maus in het Duits. Het verstoort het beeld van de gestoorde moordlustige psychopaat, maar bevestigt het van de andere kant. Natuurlijk, je weet dat iedereen, dus ook Hitler, wel eens scheten liet. Je weet dat hij behalve 'Der Führer' ook gewoon eens mens was. 'Gewoon een mens' niet 'een gewoon mens'. Ik stelde me Hitler voor in zijn overdreven grote fauteuil (bekend van foto's) terwijl hij naar een film van Mickey Mouse keek. Er om lachte en ervan genoot. Ik besloot eens te gaan zoeken naar een lijstje. Een lijstje van films die Hitler naast Mickey Mouse kon waarderen. En het internet zou het internet niet zijn als ik zo'n lijstje niet zou hebben gevonden. Hitler was namelijk behalve een vreselijke nachtbraker ook een filmliefhebber. In 1937 had hij de onderstaande films in 'huis', dat wil zeggen in zijn pied-a-terre op de Obersalzberg.
De meeste films ken ik niet. Maar ik ken natuurlijk wel het verhaal (en een verfilming) van Der Schimmelreiter, Faust, Emil und die Detektive. Nummer 21 Sanssouci zal wel over Friedrich der Große gaan, want daar was Hitler een fan van. Nummer 22 gaat ongetwijfeld over de slag bij Sedan in de Frans-Duitse oorlog van 1870/71. Ik heb intussen even deeltjes bekeken van Mädchen in Uniform, want een film met die (of een vergelijkbare) titel heb ik jaren geleden wel eens gezien. Toen was het, meen ik me te herinneren, een pornofilm van het bedenkelijke soort waarin meisjes in jarretels en laarzen en zo'n hoge Duits-militaire pet op hun hoofd mannen onder handen (en zo) namen. Maar deze was dat niet.
.jpg?timestamp=1414244583889)
Het gaat hier om een licht-broeierige film uit 1931 over een meisje dat verliefd wordt op een van de leraressen van de op het fascistoïde af strenge kostschool waarin ze door haar tante of zo is ondergebracht. In een dronken bui verkondigt ze haar liefde voor haar lerares aan de medeleerlingen. De juf wordt ontslagen. Maar het loopt goed af: de 'Führerin' van het internaat druipt af, ze weet dat ze fout is geweest.
Jalouzie
Maar goed, Hitler hield dus ook van Mickey Mouse. Zo erg zelfs dat hij er jaloers van werd. 'Waarom kunnen wij dat niet,' verzuchtte hij tegen Goebbels en die, trouw hondje als hij was, ging meteen aan de slag. Maar het schoot niet erg op. In de volgende jaren werden er onder zijn auspiciën eigenlijk maar enkele tekenfilms geproduceerd. Net als de gewone speelfilms moesten de tekenfilms vooral amusement bieden. Daarvoor waren de sprookjes van Kurt Stordel zeer geschikt. Hij maakte o.a. Die Bremer Stadtmusikanten, Hänsel und Gretel en Der gestiefelte Kater, waarvan hieronder een heel kort fragment te zien is. (Geluid even uitzetten.)
Ter geruststelling
De titel Mädchen in Uniform deed me denken aan een pornofilm uit vroeger jaren, schreef ik hierboven. Dat klopt niet, althans de herinnering klopt niet. Het was de titel van een remake uit 1958 met Lili Palmer en Romy Schneider in de hoofdrollen. Die film herinnerde ik me toen ik dit fragment op Youtube zag.
Overigens speelt ook Emine Blandinger een rol in de film. Zij was een aantal jaren getrouwd met Friedrich Holländer.
Overigens zou het me niet verbazen als er toch ooit ook een pornofilm met die titel is gemaakt.
Still uit Mädchen in Uniform, 1958
NSB
Misschien dat de NSB daarom dacht: dan doen wij het, dan valt er misschien nog wel iets te lachen. Een van de resultaten van die (waarschijnlijk fictieve) gedachte was een boek. Ik ontdekte het op een veilingsite maar het was jammer genoeg al verkocht. Het verhaal volgt vrij trouw de lijn van Der Störenfried en de platen komen regelrecht uit die film. Held was namelijk intussen artistiek directeur geworden van het aan de NSB gelieerde Nederland Film. De titel van het boek was Reintje verwekt onrust (1940).
Pagina uit Reintje verwekt Onrust
Hoe Held in Nederland verzeilde, is niet helemaal duidelijk. Volgens de site die zijn vrouw over hem onderhoudt, was het een 'vlucht', maar de reden voor die vlucht heb ik niet kunnen vinden. Nou was, ook in Duitsland, het werken voor een 'kriegswichtige' firma een reden om niet onder de wapenen geroepen te worden. En tekenfilms waren volgens Goebbels kriegswichtig. De Nederlandse tekenaars die voor Nederland Film werkten, hoefden zich dan ook geen zorgen te maken over tewerkstelling in Duitsland.
Na de oorlog maakte Held zoals we in de docu horen, een soort remake van Der Störenfried, met deels de zelfde beelden, voor de Duitse Bundeswehr. Maar beroemd werd hij door Mecki, een egel met Heinz-Rühmann-ogen die reclame maakte voor het programmablad Hör Zu. Mijn moeder heeft zo'n Mecki nog in kunststof en rustiek kloffie op de kast gehad staan.
Hieronder een kort filmpje waarin Mecki en nog een ander aspect uit Helds leven aan de orde komen.
